W naszym najnowszym raporcie „Kierunek: Wschód. Aktualne trendy i atrakcyjne kierunki ekspansji zagranicznej w obliczu zawirowań geopolitycznych” Kazachstan znalazł się na drugim miejscu w zestawieniu najbardziej atrakcyjnych kierunków II kręgu, czyli krajów dotychczas mniej rozpoznanych przez polskich inwestorów.

Serce Azji Centralnej przyciąga uwagę światowych inwestorów

W ostatnim Światowym Raporcie Inwestycyjnym (World Investment Report) UNCTAD Kazachstan znalazł się w pierwszej piątce największych odbiorców BIZ w 2022 r [3]. Wśród 10 największych inwestorów BIZ w Kazachstanie w 2022 r. znalazły się Holandia, USA, Szwajcaria, Belgia, Rosja, Korea Południowa, Chiny, Francja, Wielka Brytania i Turcja [4]. Czas, żeby do czołówki dołączyła także Polska. Według naszych badań, które przeprowadziliśmy razem z PwC Polska we współpracy z KUKE, przygotowując raport „Kierunek: Wschód. Aktualne trendy i atrakcyjne kierunki ekspansji zagranicznej w obliczu zawirowań geopolitycznych” Kazachstan jawi się jako kierunek o bardzo dużym potencjale inwestycyjnym także dla polskich inwestorów. Nie zapominajmy również, że historyczne uwarunkowania stworzyły szczególną wspólnotę losów między naszym krajem a Kazachstanem – Polska jest tutaj silną i dobrze kojarzoną marką. Nie zapominajmy również, że historyczne uwarunkowania stworzyły szczególną wspólnotę losów między naszym krajem a Kazachstanem – Polska jest tutaj silną i dobrze kojarzoną marką. Warto to wykorzystać.

Kazachstan to pod względem terytorialnym 9. największe państwo świata (zaś wśród państw śródlądowych jest numerem jeden). W Azji Środkowej jest najbogatszym krajem. Powszechnie znany jest przede wszystkim jako jeden z największych producentów ropy naftowej (jest w pierwszej dwudziestce ze średnią produkcją 1,8 mln baryłek dziennie). I choć często gospodarka Kazachstanu jest często postrzegana przede wszystkim przez pryzmat wydobycia surowców energetycznych i – od pewnego czasu – pierwiastków ziem rzadkich, to kraj stawia też na rozwój kilku ważnych sektorów, zmierzając w kierunku gospodarki usługowo-technologicznej. W obszarze produkcji przemysłowej kluczowe znaczenie mają m.in. sektor metalurgiczny i chemiczny, zaś w usługach największe znaczenie dla tutejszego PKB mają sektor finansowy, transportowy i technologiczny. Położony na styku Europy i Azji, Kazachstan stał się w ostatnich latach beneficjentem ogromnych inwestycji dokonanych przez Chiny w ramach chińskiego programu Inicjatywy Pasa i Szlaku w celu poprawy infrastruktury transportowej. To wszystko stanowi olbrzymi potencjał eksportowy i inwestycyjny dla polskich przedsiębiorstw. Na co jeszcze zwróciliśmy uwagę w naszym raporcie?

Dobry klimat dla biznesu

Kazachstan słynie jako kraj o najbardziej przyjaznym klimacie inwestycyjnym w Azji Centralnej.

Od lat 90. poczynił znaczne postępy w kierunku urynkowienia gospodarki i ma ambicje, by do 2050 r. znaleźć się w gronie 30 najbardziej rozwiniętych gospodarek świata. Dzisiaj notuje, charakterystyczną dla państw rozwijających się, wysoką dynamikę PKB. Wzrost PKB w 2022 r. wyniósł 3,3%, w 2023 zaś – 5,1%. Kazachstan posiada bogate zasoby naturalne, w tym ropę naftową, gaz ziemny, węgiel oraz metale i minerały. Sektor wydobywczy odpowiada zatem za znaczną część gospodarki i cieszy się zainteresowaniem wśród inwestorów. Natomiast zgodnie z zapowiedziami władz w Astanie, strategicznym celem jest doprowadzenie do wzrostu produkcji towarów gotowych, w tym w oparciu o nowoczesne technologie. Nie bez znaczenia jest też fakt, że Kazachstan może pochwalić się dobrze zorganizowanym rynkiem finansowym, który szczególnie w ostatnich latach mocno się rozwinął, nie ustępując pod względem wypracowanych rozwiązań systemom krajów rozwiniętych.

Dostrzegając zainteresowanie ze strony Zachodu, które jeszcze wzrosło po ataku Rosji na Ukrainę, władze Kazachstanu planują spektakularne otwarcie na zagranicznych inwestorów. Niedawno premier tego kraju podkreślał, że przyciąganie inwestycji jest kluczowym czynnikiem wzrostu uwzględnionym w Krajowej Polityce Inwestycyjnej. Cel jest ambitny: przyciągnąć co najmniej 150 mld USD inwestycji zagranicznych do 2029 r. Aby to osiągnąć, nieustannie tworzy korzystne warunki dla inwestorów – m.in. rozwija strefy ekonomiczne i wprowadza liczne zachęty dla inwestorów.

Rosnące znaczenie kazachskiej ropy

Ponad 80% eksportu kazachskiej ropy trafia do Europy, co stanowi ok. 10% zapotrzebowania UE na ten surowiec. Warto dodać, że państwowy koncern KazTransOil planuje przewiezienie do 1,2 mln t kazachskiej ropy magistralnym systemem ropociągów Transnieft. Wielkość transportu kazachskiej ropy systemem ropociągów przesyłowych do punktu Adamów (początek polskiego odcinka ropociągu „Przyjaźń”) zgodnie z założeniami wyniosła w styczniu obecnego roku 100 tys. t. [5]. To również ciekawe pole do działania dla polskich firm, które mają bogate doświadczenie i technologie niezbędne do prowadzenia wydobycia wielu surowców. Dlatego zachęcamy do wykorzystywania każdej okazji, żeby poznać ten rynek i kraj, co być może ułatwi podjęcie decyzji o własnej inwestycji kapitałowej.

Strategiczne położenie i zdywersyfikowana gospodarka

Ropa i gaz to nie wszystko. Kazachski rząd podejmuje działania mające na celu dywersyfikację gospodarki oraz zmniejszenie zależności od sektora wydobywczego. Otwiera to nowe możliwości w sektorach takich jak rolnictwo, przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, energetyka (również odnawialna) czy nowe technologie. Ponadto niewątpliwą zaletą Kazachstanu jest strategiczna lokalizacja – położenie między Azją i Europą – co czyni kraj ważnym węzłem transportowym, szczególnie w ramach inicjatywy nowego jedwabnego szlaku, łączącego Chiny z Europą, oraz sprzyja rozwojowi infrastruktury. Jednocześnie rozległe terytorium stwarza duże potrzeby, jeśli chodzi o organizację transportu i logistyki.

Kazachstan chce wykorzystać atuty swojego tranzytowego położenia i stać się głównym graczem, centrum przesyłowym w regionie Azji Środkowej, a także ośrodkiem pozyskiwania kapitału i inwestycji, miejscem lokowania siedzib regionalnych przedsiębiorstw produkcyjnych lub filii dużych, globalnych firm, a także dostawców międzynarodowych usług serwisowych, ukierunkowanych na rynek regionu. Będzie to wymagało podjęcia znaczących inwestycji w szeroko pojętą infrastrukturę. W planach są między innymi budowy nowych dróg szybkiego ruchu (autostrad), modernizacje istniejących oraz budowa nowych dróg kolejowych, nowych terminali lotniczych i kolejowych, centrów logistycznych na wschodzie kraju oraz rozbudowa portów nad Morzem Kaspijskim.

W ubiegłym roku w przemyśle wytwórczym zrealizowano 170 projektów o wartości 2 mld dol. W konsekwencji według oficjalnych danych udział przemysłu wytwórczego w gospodarce zrównał się z udziałem górnictwa. Kompleksowy plan rozwoju przemysłu maszynowego (inżynierii mechanicznej) do 2028 r. przewiduje, że łączna wartość dodana tej branży wzrośnie 4,5-krotnie [6].

Transkaspijski międzynarodowy szlak transportowy (TITR) i inicjatywa TRACECA (transport corridor Europe–Caucasus–Asia) przybliżyły Kazachstan do Europy. W ciągu ostatnich 15 lat zainwestował on w infrastrukturę transportową ponad 35 mld dol. Kolejne inwestycje związane są z budową ponad 1300 km nowych linii kolejowych. Zwiększy to przewozy towarów w kierunku Chin, Azji Południowej i Europy [7].

Ważny partner dla Polski

W regionie Azji Centralnej Kazachstan pozostaje najważniejszym partnerem gospodarczym Polski. W 2022 r. wzajemne obroty handlowe między Polską a Kazachstanem osiągnęły poziom ponad 2,6 mld dol. Eksportujemy do Kazachstanu głównie maszyny i urządzenia, wyroby przemysłu chemicznego i tworzywa sztuczne oraz artykuły rolno-spożywcze, importujemy zaś przede wszystkim węglowodory.

Ważny element współpracy stanowią polskie inwestycje w Kazachstanie. W Kazachstanie obecnych jest około stu firm z polskim kapitałem. Są to m.in. przedsiębiorstwa z takich sektorów, jak: farmaceutyczny, chemiczny, budowlany, energetyczny [8]. Przewagą polskich przedsiębiorstw nad ich zachodnimi partnerami jest bogate doświadczenie w działalności na styku wielu różnych systemów gospodarczych i w warunkach transformacji ustrojowej, a więc procesu, który trwa w Kazachstanie.

Oczywiście są jeszcze studenci – najlepsi ambasadorzy naszego Kraju w Kazachstanie. Piotr Guzowski, prezes Polsko-Kazachstańskiej Izby Handlowo-Przemysłowej, w rozmowie z portalem Instytut Boyma podkreślał, że wielu spośród tych, którzy po studiach w Polsce wrócili do Kazachstanu, rozpoczęło karierę międzynarodową czy biznesową. To ważne z punktu widzenia budowania relacji biznesowych przez firmy, które chciałyby tam zainwestować. Co najważniejsze, Kazachowie miło Polskę wspominają, a sami są bardzo dobrze oceniani pod względem przygotowania do zawodu, jak również merytorycznym [9.].  .

Źródła danych: 

1. Astana News, Kazakhstan rise as premier investment hub,
2. Investment Monitor, Kazakhstan plans to attract at least $150bn in FDI by 2029,
3. Astana Times, Kazakhstan Enters Top Five Recipients of FDI Inflows in 2022
4. Lloyds Bank, Foreign direct investment (FDI) in Kazakhstan, 
5. WNP, Przez Polskę płynie kazachska ropa, 
6. Astana Tomes, Kazakhstan Set to Launch 180 Industrial Projects This Year, 
7. Akorda, The Head of State delivered a speech at the Kazakhstan-Italy Investment Roundtable,  
8. MRiT, Polska rozwija współpracę gospodarczą z Kazachstanem, 
9. Instytut Boyma, Współpraca z Kazachstanem w praktyce.