Patrząc na dane historyczne, widzimy, że przepływy BIZ systematycznie rosną. W 2022 r. napływ BIZ do Rumunii wyniósł 11,3 mld dolarów, wobec 8,6 mld dolarów rok wcześniej. Dla porównania w 2015 r. kraj przyciągnął inwestycje o wartości 3,8 mld dolarów, a w 2010 r. niespełna 3 mld dolarów [1].

Kto i w co inwestuje?

Rumunia ma bogatą tradycję przemysłową i relatywnie duży rynek wewnętrzny, a koszty pracy są jednymi z najniższych w Unii Europejskiej. Aspekty te doprowadziły do rozwoju sektora przemysłowego, który przyciąga znaczną liczbę bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Jak informuje Narodowy Bank Rumunii, głównymi sektorami, które przyciągają BIZ, są produkcja przemysłowa, budownictwo i zarządzanie nieruchomościami, handel, pośrednictwo finansowe i ubezpieczenia. Największymi inwestorami są Holandia, Niemcy, Austria, Włochy i Cypr. Polska zajmuje 19. miejsce wśród inwestorów zagranicznych.

W tegorocznym badaniu atrakcyjności inwestycyjnej EY „European Attractiveness Survey: Foreign direct investment in Europe” Rumunia znalazła się w pierwszej piętnastce krajów w Europie pod względem liczby projektów BIZ, z 69 projektami w 2022 r., co oznacza wzrost aż o 86% w porównaniu do 2021 r. Jest to najwyższa liczba projektów BIZ w Rumunii od 2019 r. Jednocześnie kraj staje się stopniowo ważnym graczem w Europie pod względem inwestycji zagranicznych w sektorze produkcji półprzewodników, zajmując 9. miejsce pod względem liczby inwestycji w tym obszarze. Zdaniem analityków EY Rumunia pokazuje, że stała się dojrzałą gospodarką o znacznym potencjale wzrostu w przyszłości [2].

Atrakcyjność inwestycyjna kraju zdecydowanie wzrosła w momencie akcesji do Unii Europejskiej w 2005 r. Przystąpienie do UE położyło kres dość długiej izolacji i pozwoliło zdobyć zaufanie inwestorów. Warto wskazać, że Rumunia aktywnie zabiega o napływ inwestycji. Łącznie 96 parków przemysłowych oferujących firmom dostęp do mediów i specjalnych świadczeń zgodnie z obszarem ich działalności, a także zwolnienia z podatków od nieruchomości.

Polska i Rumunia – co nas łączy?

Według danych GUS, wymiana handlowa między oboma krajami w ubiegłym roku wyniosła 10,9 mld euro, co oznacza znaczny wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim. Polski eksport do Rumunii wzrósł w stosunku do 2021 r. o 19,7% i wyniósł 7,1 mld euro. Import natomiast. wzrósł o 12,6% i wyniósł 3,1 mld euro [3]. Warto odnotować, że wzajemne wymiana usług zamknęła się kwotą 835 mln euro . Z kolei wartość polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Rumunii na koniec 2021 r. (wg danych NBP) osiągnęła wartość 856,2 mln euro.

Tym, co może czynić Rumunię szczególnie atrakcyjną dla zagranicznych inwestorów, jest jej duży rynek wewnętrzny – kraj ten zamieszkuje ponad 21 milionów mieszkańców (według danych z 2021 r.). Jest to 10. pod względem liczby ludności kraj Unii Europejskiej oraz drugi, po Polsce, w Europie Środkowo-Wschodniej. Niewątpliwą zaletą rumuńskiego rynku dla inwestorów są także relatywnie niskie koszty pracy przy jednoczesnych wysokich kwalifikacjach siły roboczej – według danych Eurostatu w 2020 r. jednostkowy koszt pracy wyniósł tam 8,1 euro, co jest drugim po Bułgarii najniższym wynikiem w Europie. Warto pamiętać, że-to mocno zróżnicowany rynek. Kraj wielu kontrastów. Uprzemysłowionych terenów miejskich i słabiej rozwiniętych obszarów wiejskich.

W Funduszu Ekspansji Zagranicznej widzimy zainteresowanie i możliwości inwestycyjne dla polskich firm w Rumunii. Nasza obecność w tym kraju sięga roku 2018, gdy wspólnie z Grupą R22 (obecnie Cyberfolks.pl) zainwestowaliśmy w trzy rumuńskie spółki działające w obszarze hostingu i domen. Grupa nabyła podmioty działające pod markami mxHost, xServers oraz Gazduire Web. Przejęcie i integracja trzech spółek pozwoliło R22 zdobyć 25% lokalnego rynku domen internetowych i było kluczowym momentem w globalnym rozwoju spółki. Ten kierunek wybrał także jeden z naszych partnerów działający w sektorze ubezpieczeń.

Spółki handlowe z polskim kapitałem inwestują w Rumunii w przemyśle chemicznym, spożywczym, branży materiałów budowlanych, produkcji opakowań z metali lekkich, transporcie, turystyce i działalności handlowej. W sumie Ambasada RP w Bukareszcie informuje o prawie 1400 polskich firmach obecnych w Rumunii, a wśród przykładów wymienia m.in.: Maspex – Tymbark w Vălenii de Munte (produkcja naturalnych soków i napojów instant), Can Pack w Bukareszcie (lekkie opakowania aluminiowe dla przemysłu spożywczego), Ciech – spółka Uzinele Sodice Govora, Cersanit – spółka Romceram SA (materiały budowlane), Barlinek - Diana Forest w Bacău (producent parkietu drewnianego), PKN Orlen we Floresti – Prahova (terminal kolejowy do asfaltu), AmRest (Starbucks i Burger King – franczyza rumuńska), Alior Bank i LPP z markami modowymi.

Obiecująca przyszłość?

Rumunia oferuje inwestorom korzystny klimat biznesowy, jedną z najatrakcyjniejszych ram fiskalnych w UE oraz doskonałą lokalizację zapewniającą dostęp do rynków UE, Europy Wschodniej i Bliskiego Wschodu. System fiskalny w Rumunii nadal należy do najatrakcyjniejszych w Europie. Biorąc pod uwagę ostatni kryzys energetyczny, nie sposób nie wspomnieć, że Rumunia jest drugim najbardziej niezależnym energetycznie krajem w UE (28% importu energii w porównaniu do średniej UE wynoszącej 57%) [5]. Kraj dysponuje zasobami obejmującymi gaz, morską energię wiatrową i energię słoneczną. Należące do Rumunii zasoby gazu w Morzu Czarnym szacuje się na 80–200 miliardów metrów sześciennych, co wystarczy na pokrycie krajowego zapotrzebowania na co najmniej 20 lat, a nadwyżka może trafić do pozostałych państw regionu.

Atrakcyjność inwestycyjna tego kraju dla polskich inwestorów potwierdzona została w ostatnim raporcie PFR TFI i PwC Polska „Polskie inwestycje zagraniczne – nowe trendy i kierunki. Jak pandemia zmieniła rynek BIZ”, który zwraca uwagę na takie elementy przyciągające inwestorów, jak: szybki wzrost gospodarczy, niskie stawki podatków czy niskie koszty pracy przy wysokich kwalifikacjach siły roboczej. Nie bez znaczenia jest też perspektywa kulturowa – Rumuni mają bardzo dobry stosunek do Polaków.

Dziś nawet pomimo złożonej sytuacji międzynarodowej polskie firmy coraz śmielej realizują swoją międzynarodową ekspansję. Warte podkreślenia jest również i to, że w ich myśleniu biznesowym mniej jest zdecydowanie przypadku, a więcej perspektywicznego myślenia i strategicznego planowania – dlatego szukają kierunków, które umożliwiają długotrwały, stabilny wzrost. – Rumunia jest jednym z nich.

Źródła danych:

1. UNCTAD, Romania - company profile, dostęp: 06.10.2023 r.

2. EY, European Attractiveness Survey, dostęp: 06.10.2023 r.

3. Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Polsko-rumuńskie konsultacje międzyrządowe, dostęp: 06.10.2023 r.

4.ZIarul Financiar, Czego Rumunia może się nauczyć od Polski, jeśli chodzi o rozwój regionalny, dostęp: 06.10.2023 r.

5. BRCC, Why Romania sees records high FDI, overcoming Ukraine war fall-out?, dostęp: 06.10.2023 r.